Korzenie antyku: Chrześcijaństwo w antyku

W I wieku n.e w Cesarstwie Rzymskim wyodrębniła się nowa monoteistyczna religia wywodząca się z religii żydowskiej – chrześcijaństwo

Chrześcijaństwo narodziło się w I w. n.e. w Palestynie i jest związane bezpośrednio z działalnością

Jezusa Chrystusa.

Był on Żydem urodzonym w Betlejem. Nauczał w Palestynie i głosił nadejście Królestwa Bożego. Przez apostołów uznany został za oczekiwanego przez Żydów Syna Bożego, Mesjasza. Chrystus miał zbawić ludzi od wiecznego potępienia. Swoim nauczaniem i publiczną działalnością oraz licznymi cudami zwrócił na siebie uwagę elit kapłańskich Jerozolimy . Został przez nie uznany za bluźniercę, pojmany i przedstawiony rzymskiemu namiestnikowi, jako wróg cesarza. Poniósł karę śmierci przez ukrzyżowanie. Wydarzenia te miały miejsce przed 36 r n.e.
Obraz Palma il Vecchio, Salvator Mundi, 1520

Dwa główne założenia chrześcijaństwa to wiara w jednego Boga Stwórcę Wszechświata, który oczekuje od ludzi moralnego postępowania . Oraz przekonanie o posłannictwie Żydów jako narodu wybranego z którym Bóg zawarł przymierze na górze Synaj.

Pierwszymi chrześcijanami byli Żydzi, ale stopniowo z biegiem lat ta religia zaczęła zdobywać zwolenników wśród innych narodów. Rzymianie na początku byli obojętni do wyznawców tej religii. Starożytna religia była mocno związana z codziennym życiem społecznym. Gdy zorientowali się , że wyznawcy Chrystusa nie oddają czci cesarzowi podczas uroczystości państwowych to wtedy zaczęli stosować represje i prześladowania wobec nich.

Doszło wtedy do wielu prześladowań wobec chrześcijan. W roku 64 n.e. gdy cesarz Neron oskarżył chrześcijan o podpalenie Rzymu, część wyznawców Jezusa została wyłapana i skazana na okrutną śmierć , którą zadały dzikie zwierzęta. Publiczność zgromadzona na arenie była bardzo zdumiona gdyż chrześcijanie przyjmowali śmierć z radością i godnością . Wierzyli bowiem, że po śmierci czeka ich nagroda w niebie. Innym zabierano majątki, ewentualnie wysyłano na ciężkie roboty fizyczne. Pomimo prześladowań liczba chrześcijan wciąż rosła. Do wszystkich cierpiących za wiarę odnoszono się z wielkim szacunkiem i podziwem. Tych , którzy zginęli nazywano martyres czyli świadkowie wiary, natomiast tych co przeżyli nazywano confessores czyli wyznawcy. W późniejszych wiekach przerodziło się to w kult świętych i męczenników.

Obraz Henryka Siemiradzkiego. Chrześcijanka umęczona podczas prześladowań za Nerona.

Ostatnia modlitwa chrześcijańskich męczenników - obraz Jean-Leon Gerome (1883)

Sytuacja chrześcijan w Rzymie stawała się coraz trudniejsza, ale oni nie rezygnowali tylko wspierali się wzajemnie. W podziemiach organizowali potajemne nabożeństwa, modlitwy i spotkania.

FILM - Starożytny Rzym -Pierwotne Chrześcijaństwo

Straszliwe prześladowania nie odstraszały kolejnych chętnych do wstąpienia w szeregi wyznawców Chrystusa. Ich liczba bardzo szybko rosła i rozprzestrzeniała się na dalsze terytoria. Powstawały nowe ośrodki również w Grecji, Rzymie, Egipcie , Hiszpanii i wielu innych krajach. Ostatnie wielkie prześladowania miały miejsce na początku IV w. W 313 r n.e cesarz Konstantyn Wielki przyznał chrześcijaństwu równouprawnienie z innymi religiami. Sam również zaczął propagować tę religię. Podobnie robili jego następcy. Ostatecznie w 381 roku cesarz Teodozjusz ogłosił chrześcijaństwo religią panującą. A 11 lat później zakazał praktykowania kultów pogańskich.Od roku 392 religia chrześcijańska stała się religią państwową. Od tego czasu zaczęto budować świątynie, które z czasem nazwano kościołami. Chrześcijaństwo umocniło swoje znaczenie dzięki temu, że rozbudowywała się cała organizacja kościelna. Kościół był podstawową jednostką chrześcijaństwa w danym mieście. Na jego czele stał biskup , który udzielał chrztów i sprawował eucharystię. Organizował też pomoc dla biednych i potrzebujących . Z upływem lat kościół zaczął się jednoczyć.W IV I V wieku autonomia kościoła stawała się coraz mniejsza, a stopniowo wzrastało znaczenie biskupów. Biskupi spotykali się na mniejszych zgromadzeniach czyli synodach i na mniejszych zgromadzeniach zwanych soborami .Na soborach uczestniczyli wszyscy biskupi reprezentujący cały Kościół. Podczas takich spotkań ustalano doktrynę Kościoła, formy organizacyjne, kwestie liturgii. Wzrosło także znaczenie biskupa Rzymu, który miał pierwszeństwo w rozstrzyganiu kwestii wiary ale ale nie wtrącał się w sprawy organizacyjne Kościoła poza Rzymem. Określenie papież zaczęło funkcjonować dopiero w średniowieczu.

Stosunek chrześcijan do tradycji antycznej nie był jednoznaczny.
Dorobek kultury antycznej był ogromny wręcz oszałamiający. Do końca XVIII w społeczeństwo żyło w tym obszarze , który wyznaczał antyk. Chrześcijanie żyjąc w tym środowisku odziedziczyli respekt do literatury antycznej. Nie stworzyli oni własnego systemu szkolnego do końca IV w. i nawet wielcy moraliści nie odradzali szkolnej edukacji , która była nasycona mitologią.
Z dzisiejszej perspektywy prawda jest taka, że religia chrześcijańska stoi w sprzeczności z wieloma zagadnieniami kultury antycznej. Moim zdanie ta sprzeczność i wzajemny szacunek spowodowała, że cywilizacja europejska wsparta i ana dorobku pogańskiego antyku i na dorobku chrześcijaństwa tak szybko i intensywnie się rozwijała.

Rola i znaczenie chrześcijaństwa w antyku było ogromne. Wiara w Jezusa Chrystusa i życie po śmierci była tak ogromna, że mimo prześladowań, ucisku i cierpień jakich doznawali chrześcijanie ta religia dotrwała do dziś i jest uznawana za religię dominującą. Dzięki znaczącej roli chrześcijaństwa w dawnych czasach do dziś przetrwały pieśni chrześcijańskie, literatura , przedmiot religia nauczany w szkołach, sztuka i budownictwo sakralne oraz wiele interesujących wydarzeń związanych z życiem religijnym, które na dobre wpisału się do dorobku naszej historii powszechnej i Polski.
Do dziś dnia chrześcijaństwo na świecie jest religią która dominuje.
A tak wygląda mapa świata i rozmieszczenie głównych religii na świecie.